Tijdens een vakantieweekje de moeite genomen om een langs te gaan bij de radiotelescoop in Dwingeloo. Het is hier dat CAMRAS huist en het station PI9CAM.
Na mij ingeschreven te hebben op een rondleiding werden we opgewacht door een gids die ons vriendelijk verzocht alle GSM uit te zetten . Daarna zijn we in de control room van de telescoop een lezing gaan aanhoren . De control room op zichzelf bevindt zich in de structuur van de telescoop , dus als de telescoop draait , draaien we mee.
De diameter van de telescoop is 25 m en de " box " ( waar de feed bevindt) komt op een hoogte van ca 15m boven de grond bij minimale elevatie. Ze hebben dan ook een schaarlift nodig om aan de box te kunnen werken .
Na de uitleg wat astronomie zoal inhoudt hebben we live enkele metingen gedaan.Eerst was de zonneruis aan de beurt met een piek van ca 27 dB , gemeten op 1418 MHz en daarna de krabnevel ( Taurus A ) die geen 2 dB bereikte. De krabnevel is een supernova restant.
Toen kwam de technische uitleg wat precies de waterstoflijn ((hydrogen line) was.
Hierbij komt het voor dat het enige electron dat rond de kern draait zich af en toe omkeert van positie ( populair gesproken , positie noordpool en zuidpool flippen om) . Dit gaat gepaart met een uitstoot van een radiogolf die zich op ca 1420 MHz ( 21 cm golflengte) bevindt. Dit flippen gebeurt niet zo vaak , maar omdat er een ontzettend aantal aanwezig zijn is het toch zeer frequent aanwezig. Zie verder wikipedia:
https://nl.wikipedia.org/wiki/21cm-lijn
Met deze meetmethode kan men ook onze eigen melkwegstelsel in kaart brengen .
Als laatste kregen we nog een Pulsar te horen en te zien .Deze rondraaiende neutronenster zendt via zijn polen uit en hoe meer densiteit en kleiner de ster is hoe sneller deze om zichzelf draait.
Meer info over de Pulsar B0329+54 volgens Wikipedia:
| Observation data Epoch J2000 Equinox J2000 | |
|---|---|
| Constellation | Camelopardalis |
| Right ascension | 03h 32m 59.368s[1] |
| Declination | +54° 34′ 43.57″[1] |
| Distance | 3,460 ly (1,060 pc) |
| Spectral type | Pulsar |
| Other designations | |
| Database references | |
| SIMBAD | data |
Deze staat dus 3.46 lichtjaar van ons af in de sterrenbeeld Camelopardalis ( Giraf) en elke rotatie duurt amper 0.71452 seconde ! Hij is ongeveer 5 miljoen jaar oud.
Enkele foto's:
 |
| De 25m radiotelescoop |
 |
| De control room |
 |
| Pulsar |
 |
| Waterstoflijn Melkweg |
 |
| Zonneruis en de ruis van de krabnevel. |
Wat me ook opviel , ook hier draaien de computers geen Windows maar Debian Linux .
Na de rondleiding nog een fijne babbel gehad met John PE1NOL. Die wist mij te antwoorden op mijn vraag : " Hoe weet je nu precies hoeveel versterking de parabool heeft, doe je dat met de zonneruis ? Hij sprak dat er in de "box" , aan de feed dus , een gecalibreerde ruisgenerator mee ingebouwd was , en met deze bekende waarden kan men de versterking meten . Goeie tip ! Ook vroeg ik " Hoe hou je condenswater buiten ? Hiervoor wordt de "box" verwarmd zodat deze altijd boven het dauwpunt staat en er geen condesn optreedt. Nog een goeie tip.
Ze zijn ook aan het onderzoeken om een extra 3m parabool neer te zetten die volledig op afstand kan beheert worden . Dit ten voordele van univ/hoge-school studenten .
Dit was een aangenaam bezoek . Buiten zag ik later dat er ook nog een lezing was in een planetarium enkele km verderop. Ook daar mij snel voor ingeschreven ( want het was enkele uren later al) maar dit was voor mij geen succes . Alleen de omgeving al was slecht ( open ruimte, veel galm en geen geluidsversterking met achtergrondlawaai van de receptiebalie) Het ging over het filteren van de signalen maar het was meer voor " boer en tuinder" zonder misprijzend te doen .Het enige goeie was de jeton die we kregen om achteraf iets te drinken .
